دین کامل و متعالی اسلام برای انسان و جایگاه او در نظام آفرینش بالاترین ارزش و مقام را قائل است و برجستهترین ویژگی اش را «عقل» میداند، به گونهای که مدار سعادت وشقاوت او را تعقل و تفکر دانسته است.
به گزارش خبرگزاری حوزه منابع دینی ما سرشار از بیان ویژگیهای انسان کامل است و عقل به عنوان نماد انسانیت دارای خصوصیاتی است که در روایتی از امام رضا (ع) به آن اشاره شده است.
امام رضا علیه السلام فرمود: عقل هیچ شخصی كامل نمي شود مگر در او ده امتياز باشد:
اميد به خير و نيكى از او وجود داشته باشد .1
مردم از شر او در امان باشند. 2
كار خوب كم ديگران را زياد مىانگارد.3
كار خوب زياد خود را كم می شمارد.4
از تقاضا و درخواست نيازمندان خسته نمي شود.5
در طول زندگى از طلب علم ملول نميگردد.6
فقر در راه خدا برايش از ثروت بهتر است.7
نزد او خوارى در رابطه با خدا از عزت در ارتباط با دشمن خدا محبوبتر است.8
9-گمنامى برايش لذت بخشتر از شهرت است.
10-سپس فرمود: آیا می دانید که دهمى چیست ؟
حضار پرسیدند : دهمى چيست؟
آن حضرت فرمود: دهمى اين است كه با هر كس برخورد كرد بگويد او بهتر از من و پرهيزكارتر از من است زيرا مردم دو نوعند، يك دسته واقعا بهتر و پرهيزكارتر از او هستند و يك دسته بدتر و پستتر.
وقتى شخصى را ديد كه از او بدتر و پستتر است بگويد شايد خوبى او در باطن است و پنهان بودن خوبيش به نفع اوست و خوبى من آشكار است كه شاید اين به ضرر من است.
اما وقتى كسى را ديد كه از او بهتر و پرهيزگارتر است در مقابلش تواضع مي نمايد تا به او برسد اگر چنين بود مقامى ارجمند يافته و به نيكى ياد مىشود و برتر از اهل زمان خويش مي گردد.
و اما متن روایت: قال الرضا ع لَا يَتِمُّ عَقْلُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ حَتَّى تَكُونَ فِيهِ عَشْرُ خِصَالٍ- الْخَيْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ- يَسْتَكْثِرُ قَلِيلَ الْخَيْرِ مِنْ غَيْرِهِ- وَ يَسْتَقِلُّ كَثِيرَ الْخَيْرِ مِنْ نَفْسِهِ- لَا يَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَيْهِ- وَ لَا يَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ- الْفَقْرُ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْغِنَى- وَ الذُّلُّ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْعِزِّ فِي عَدُوِّهِ- وَ الْخُمُولُ أَشْهَى إِلَيْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ-ثُمَّ قَالَ ع الْعَاشِرَةُ وَ مَا الْعَاشِرَةُ- قِيلَ لَهُ مَا هِيَ قَالَ ع لَا يَرَى أَحَداً إِلَّا قَالَ- هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ أَتْقَى- إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ رَجُلٌ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- وَ رَجُلٌ شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- فَإِذَا لَقِيَ الَّذِي شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- قَالَ لَعَلَّ خَيْرَ هَذَا بَاطِنٌ وَ هُوَ خَيْرٌ لَهُ- وَ خَيْرِي ظَاهِرٌ وَ هُوَ شَرٌّ لِي- وَ إِذَا رَأَى الَّذِي هُوَ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- تَوَاضَعَ لَهُ لِيَلْحَقَ بِهِ- فَإِذَا فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ عَلَا مَجْدُهُ- وَ طَابَ خَيْرُهُ وَ حَسُنَ ذِكْرُهُ وَ سَادَ أَهْلَ زَمَانِه.
بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج75، ص: 336
با تشکر از دکتر حسین جباری
نظرات شما عزیزان:
|